Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Türkiye'de uygulamada olan Yapı Denetimi ile alakalı yönetmelik ve tebliğlerde önemli düzenlemeler yapıldı. 12 Haziran tarihli Resmi Gazete'de iki farklı tebliğde ve bir yönetmelikte kritik değişiklikler yapılarak yürürlüğe girdi.YAPI DENETİM KURULUŞLARININ FAALİYETLERİNİN DENETLENMESİ, İDARİ MÜEYYİDE UYGULANMASI VE İDARİ PARA CEZALARININ TAHSİL EDİLMESİNİN USÛL VE ESASLARINA DAİR TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA TEBLİĞMADDE 1- 14/3/2023 tarihli ve 32132 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Denetim Kuruluşlarının Faaliyetlerinin Denetlenmesi, İdari Müeyyide Uygulanması ve İdari Para Cezalarının Tahsil Edilmesinin Usûl ve Esaslarına Dair Tebliğin 2 nci maddesinde yer alan “yirmi ikinci fıkraları” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile yirmi altı ila yirmi sekizinci fıkraları” ibaresi eklenmiştir.MADDE 2- Aynı Tebliğin 4 üncü maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “alâkalı olarak,” ibaresinden sonra gelmek üzere “4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin yirmi yedinci fıkrası kapsamında yürütülen idari müeyyideler hariç olmak üzere,” ibaresi eklenmiş ve aynı fıkranın son cümlesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.“İnceleme raporlarının; 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin (2) numaralı alt bendine ilişkin kısımları Merkez Yapı Denetim Komisyonunca diğer kısımları İl Yapı Denetim Komisyonunca değerlendirilir.”MADDE 3- Aynı Tebliğin 5 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.“(3) Yapı denetim kuruluşları hakkında 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin yirmi yedinci fıkrası kapsamında yeni iş almaktan men cezası ve idari para cezası uygulanmasının gerekmesi halinde il yapı denetim komisyon kararının idari para cezasına ilişkin kısımları da yeni iş almaktan men cezasına ilişkin kısımları da Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğünce değerlendirilir.”MADDE 4- Aynı Tebliğin 6 ncı maddesinin dördüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.“(4) Yapı denetim kuruluşuna, denetimini üstlendiği bir yapı için 4708 sayılı Kanunun 2 nci maddesindeki görev ve sorumluluklarını yerine getirmemesi nedeniyle hakkında yürütülen inceleme kapsamında, YİBF bazında hazırlanacak teknik rapora istinaden bir veya birden fazla idari müeyyide verilmesinin gerekmesi hâlinde uygulanacak idari para cezasının belirlenmesinde 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasında belirlenen sınırlamalara dikkat edilir. Bu durum, aynı iş için ileride yapılacak bir inceleme kapsamında hazırlanacak yeni bir teknik inceleme raporu doğrultusunda kuruluşa başka bir idari para cezası uygulanmasına engel değildir.”“(5) 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin yirmi altıncı fıkrası kapsamında uygulanacak idari para cezalarında;a) Takvim yılı içerisindeki verilen bir yıl yeni iş almaktan men cezası sayısının belirlenmesinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ilgili Genel Müdürünün verdiği idari müeyyide kararının tarihi,b) İdari para cezasına esas teminat bedelinin belirlenmesinde cezayı gerektiren bir yıl yeni iş almaktan men cezasının Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konulduğu tarih için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenen teminat bedeli,c) Aynı takvim yılı için uygulanacak idari para cezalarında birden fazla teminat bedeline göre işlem yürütülmesi halinde teminat bedelinin %50’sinin belirlenmesinde yüksek teminat bedeli,dikkate alınır.”MADDE 5- Aynı Tebliğin 7 nci maddesinin başlığı “Yeni iş almaktan men cezası” şeklinde ve üçüncü fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.“(3) 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin yirmi yedinci fıkrası kapsamında uygulanacak yeni iş almaktan men cezaları;a) Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürünün onayıyla uygulamaya konur.b) Elektronik dağıtıma konu olmayan yapılardaki tadilata bağlı yapı inşaat alanı değişikliklerinde yeni iş almaktan men cezası ve idari para cezası uygulamasının gerekip gerekmediği, yapının alan değişikliğine kadar gerçekleşen kısmının alanının yapının yapı denetim hizmet sözleşmesi bedeline esas yeni alanından minha edilmesi yoluyla bulunan alanın 500 metrekareyi geçip geçmediğine göre değerlendirilir.”MADDE 6- Aynı Tebliğin 8 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “verilen” ibaresinden önce gelmek üzere “son on takvim yılı içerisinde” ibaresi eklenmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkralar eklenmiştir.“(3) 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında verilen bir yıl yeni iş almaktan men cezasının son on takvim yılı içerisinde kalıp kalmadığının tespitinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ilgili Genel Müdürünün cezayı verdiği tarih dikkate alınır.(4) 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin (2) numaralı alt bendinde yer alan taşıyıcı sisteminde onarılamaz düzeyde yapısal bir hasar ibaresinden bu hasar nedeniyle yapının veya binanın, yıkıldığının veya yıkılmasını gerektiren durumların anlaşılması gerekmektedir.”MADDE 7- Aynı Tebliğin 9 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “bir yıl yeni iş almaktan men cezası” ibaresi “yeni iş almaktan men ve/veya 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca belge iptali cezası” şeklinde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.“(3) 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında denetim elemanları hakkında tesis edilecek idari müeyyideye ilişkin olarak, yapı denetim kuruluşuna verilmesine sebep olduğu 4708 sayılı Kanunun 8 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinin (2) numaralı alt bendi uyarınca belge iptali cezaları, yeni iş almaktan men cezaları ve idari para cezalarının son beş takvim yılı içinde kalıp kalmadığının tespitinde, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının ilgili Genel Müdürünün veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürünün o cezayı verdiği tarih dikkate alınır.”MADDE 8- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.MADDE 9- Bu Tebliğ hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.
YAPI SAHİPLERİ İLE YAPI DENETİMİ HİZMET SÖZLEŞMESİ İMZALAYACAK YAPI DENETİM KURULUŞLARININ ELEKTRONİK ORTAMDA BELİRLENMESİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLARA DAİR TEBLİĞDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI HAKKINDA TEBLİĞMADDE 1- 29/12/2018 tarihli ve 30640 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Yapı Sahipleri ile Yapı Denetimi Hizmet Sözleşmesi İmzalayacak Yapı Denetim Kuruluşlarının Elektronik Ortamda Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslara Dair Tebliğin 1 inci maddesinde yer alan “yapıların elektronik” ibaresi “yapıların, yapı denetim hizmet sözleşmesi bedeline esas inşaat alanı 500 m²’ye kadar olanlar hariç, elektronik” şeklinde değiştirilmiştir.MADDE 2- Aynı Tebliğin 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinin (4) numaralı alt bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.“4) Aynı adada veya parselde aynı yapı müteahhidi tarafından inşa edilen ve daha sonra elektronik dağıtıma konu olması gerektiği anlaşılan ve sayısı iki veya daha fazla olan ve bu yapılardan herhangi birine daha önce Bakanlıkça elektronik ortamda görevlendirme yapılmadan talep üzerine bulunduğu ilin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüklerinin onayı alınan yapıları,”MADDE 3- Aynı Tebliğin 4 üncü maddesinin birinci ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde değiştirilmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.“(1) Toplam yapı inşaat alanı 3 üncü maddenin birinci fıkrasının (f) bendi ve ilgili mevzuat uyarınca belirlenir.(2) Değiştirme, ilave kat ve benzerleri gibi yeniden yapı ruhsatı almayı gerektiren yapım işlerinde toplam yapı inşaat alanı, yapının toplam bedeli ve toplam alanın esaslı tadilat için tanzim edilen keşfe orantısı yoluyla tespit edilir. Bu keşif bedeli ve orantıya ilişkin hesaplamalar proje müellifince hazırlanarak ilgili idarece onaylanır.”“(4) Güçlendirme işlerinde toplam yapı inşaat alanı; yapı için birinci fıkra doğrultusunda belirlenen alanın %25’ine tekabül eden alan ile güçlendirmeye konu kısım için ikinci fıkraya göre belirlenen alandan büyük olanın alınması yoluyla tespit edilir.”MADDE 4- Aynı Tebliğin 7 nci maddesinin birinci fıkrasının (ç) bendinde yer alan “500” ibaresi “1000” şeklinde, aynı maddenin dördüncü fıkrasının (c) bendinde yer alan “yeni bir işte” ibareleri “elektronik görevlendirmeye tabi yeni bir işte” şeklinde değiştirilmiştir.MADDE 5- Aynı Tebliğin 8 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları aşağıdaki şekilde, dördüncü fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde yer alan “yeni bir” ibareleri “elektronik ortamda yeni bir” şeklinde, altıncı fıkrasının (b) bendinde yer alan “7 nci madde doğrultusunda yapılan sıralamada en üstte yer alan kuruluş bu yapılardan herhangi biri nedeniyle yeni iş almaktan men cezası almamak koşuluyla görevlendirilir.” ibaresi “bu yapılardan herhangi biri nedeniyle yeni iş almaktan men cezası almamak koşuluyla birinci fıkranın (a) veya (b) bentleri doğrultusunda yapı denetim kuruluşu veya kuruluşları görevlendirilir.” şeklinde değiştirilmiş, yedinci fıkrasına aşağıdaki bent eklenmiş, onuncu fıkrada yer alan “süre boyunca” ibaresinden sonra gelmek üzere “elektronik ortamda” ibaresi eklenmiş ve aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.“(1) İlgili idarece 6 ncı madde gereği verilen onayın sırası gözetilerek;a) İldeki faal yapı denetim kuruluşu sayısının Bakanlıkça her yıl 1 Şubat tarihinde yapılacak kontrolde 45 ve üzeri olması veya Yönetmeliğin 12 nci maddesinin üçüncü fıkrası doğrultusunda Bakanlıkça yapılan hesaplamada il için ihtiyaç duyulan yapı denetim kuruluşu sayısının Bakanlıkça her yıl 1 Şubat tarihinde yapılacak kontrolde 45 ve üzeri olması halinde, ilin sıralamasında ondan az yapı denetim kuruluşu olmaması koşuluyla, yapının bulunduğu il için 7 nci madde kapsamında yapının yer aldığı yapı grubu için yapılan sıralamanın en üstünde yer alan yapı denetim kuruluşu birinci alternatif arkasında yer alan ise ikinci alternatif yapı denetim kuruluşu olarak,b) Diğer illerde ise 7 nci madde kapsamında yapının yer aldığı yapı grubu için yapılan sıralamada en üstte yer alan yapı denetim kuruluşu,elektronik ortamda o yapı için yapı denetimi hizmet sözleşmesini imzalamak üzere belirlenir.(2) Sıradaki yapı denetim kuruluşunun görevlendirileceği iş nedeniyle daha önce Kanunun 8 nci maddesinin birinci veya yirmi yedinci fıkrası uyarınca yeni iş almaktan men cezası almış olması halinde yapının yer aldığı yapı grubu için yapılan sıralamada yer alan bir sonraki yapı denetim kuruluşu belirlenir.”“f) Bu fıkra uyarınca yapı denetim kuruluşu görevlendirmesi yapılarak yapı ruhsatı alındıktan sonra yapının eklenti olmadığının anlaşılması halinde, bu durumdaki işlerden güncel olanlarda Bakanlıkça yapı denetim kuruluşunun o iş için yapılan görevlendirilmesi kaldırılır.”“(15) İki alternatifli görevlendirmelerde;a) Elektronik ortamda belirlenen her iki yapı denetim kuruluşuna da sözleşme bedeli kadar puan eklenir.b) Yapı sahibi ve onu temsilen proje müellifine elektronik ortamda öncelikle birinci alternatif gösterilir.c) Görevlendirmeyi müteakip en geç üç iş günü sonunda yapı sahibi veya temsilcisi proje müellifi ilk kuruluşu seçip seçmediğini yapı denetim sistemi üzerinde belirler.1) Olumlu seçim halinde ikinci alternatifin görevlendirilmesi kaldırılarak üzerindeki puan minha edilir.2) Üç iş günü sonunda ilk alternatife ilişkin; olumlu bir tercih yapılmaması halinde ilk alternatifin görevlendirilmesi kaldırılır ve o işin puanı birinci alternatiften minha edilir. İkinci alternatif yapı denetim kuruluşu yapı sahibi ve onu temsilen proje müellifine gösterilir.ç) İki alternatifli görevlendirmelerde görevlendirmeden sonraki üç iş gününü müteakip, 7 nci maddenin dördüncü fıkrası ve 8 inci maddesinin dördüncü fıkrası ile yapı denetim kuruluşlarına denetim elemanı ve yapı denetim hizmet sözleşmesi imzalamak için tanınan süreler işlemeye başlar.d) Yedinci fıkranın (b) ve (c) bentleri ve sekizinci fıkranın (a) ve (b) bentleri doğrultusunda yapılan görevlendirmelerde ikinci alternatif belirlenmez.”MADDE 6- Aynı Tebliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.“Eski işlerde metrekare değişikliği nedeniyle yapı grubunun durumuGEÇİCİ MADDE 4- (1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce, yapı grubu doğru belirlenmiş ve Bakanlıkça yapı denetim kuruluşu görevlendirilmesi yapılarak devam etmekte olan işlerde, yapılacak metrekare değişikliğine istinaden yapı grubu değişmez.”MADDE 7- Bu Tebliğ yayımı tarihinde yürürlüğe girer.MADDE 8- Bu Tebliğ hükümlerini Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı yürütür.
