SPK'dan aracı kurumlara repo ve ters repo düzenlemesi
Sermaye Piyasası Kurulu tarafından aracı kurum olarak hizmet vermekte olan şirketlerin repo ve ters repo işlemlerine dair önemli bazı düzenlemeler yaptı.
MADDE 1 – 6/12/2015 tarihli ve 29554 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Aracı Kurumlar Tarafından Yapılacak Repo ve Ters Repo İşlemlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ (III-45.2)’in 6 ncı maddesinin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiş, aynı fıkraya aşağıdaki bentler eklenmiş, aynı maddeye aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“c) Özelleştirme İdaresi Başkanlığı, Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi, Türkiye Varlık Fonu, Toplu Konut İdaresi Başkanlığı, kamu iktisadi kuruluşları, mahalli idareler ve bunlarla ilgili idare, işletme ve kuruluşların Kanun uyarınca ihraç ettikleri borçlanma araçları.”
“e) Türkiye’de yerleşik ihraççılar tarafından yurt içinde veya yurt dışında ihraç edilmiş varlığa dayalı menkul kıymetler, varlık teminatlı menkul kıymetler, ipoteğe dayalı menkul kıymetler, ipotek teminatlı menkul kıymetler, gayrimenkul sertifikaları ve projeye dayalı menkul kıymetler.”
“g) Serbest fonlar hariç olmak üzere yatırım fonlarının katılma payları.
ğ) Hazine ve Maliye Bakanlığı ve kurum ve kuruluşları ile TCMB’nin üyesi veya ortağı olduğu uluslararası kuruluş niteliğindeki yabancı kuruluşlarca ihraç edilmiş borçlanma araçları, kira sertifikaları, gayrimenkul sertifikaları, projeye dayalı menkul kıymetler, varlığa dayalı menkul kıymetler, varlık teminatlı menkul kıymetler, ipoteğe dayalı menkul kıymetler ve ipotek teminatlı menkul kıymetler.”
“(3) Birinci fıkranın (ğ) bendinde sayılan varlıkların repo ve ters repo işlemine konu edilmesi, buna ilişkin talebin Takasbank’a iletilmesi üzerine Takasbank tarafından belirlenecek tarihten sonra mümkün olabilir.”
MADDE 2 – Aynı Tebliğin 7 nci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“MADDE 7 – (1) İşlemlere konu edilen finansal araçların değerlemesine ve teminatlandırılmasına ilişkin esaslar; borsada gerçekleşen tüm repo ve ters repo işlemlerinde borsa tarafından, borsada ya da borsa dışında gerçekleşen ve takası merkezi karşı taraf uygulaması kapsamında yapılan repo ve ters repo işlemlerinde ise merkezi karşı taraf görevini üstlenen merkezi takas kuruluşları tarafından bu Tebliğ hükümlerine bağlı kalınmaksızın belirlenir.
(2) Borsa dışında gerçekleştirilen ve takas işlemleri merkezi karşı taraf uygulamasına tabi olmayan repo ve ters repo işlemlerinde, işleme konu finansal araçlardan;
a) Resmî Gazete’de gösterge niteliğindeki değeri yayımlananlar, bu fiyatlar üzerinden değerlemeye tabi tutulur.
b) Resmî Gazete’de gösterge niteliğindeki değeri yayımlanmayan ancak, borsada işlem görenler, değerleme gününde ilgili borsada oluşan ağırlıklı ortalama fiyatları veya oranlar üzerinden, gün içinde iki seans uygulanan borsalarda ikinci seansta gerçekleşen ağırlıklı ortalama fiyatları veya oranlar üzerinden, bu kıymetlerden borsada işlem görmekle birlikte değerleme gününde borsada alım satıma konu olmayanlar ise son işlem tarihindeki ağırlıklı ortalama fiyatları veya oranlar üzerinden değerlemeye tabi tutulur.
c) Resmî Gazete’de gösterge niteliğindeki değeri yayımlanmayan ve borsada işlem görmeyenlerin değerlemesinde, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca çıkarılan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları esas alınır.
ç) Yatırım fonlarının değerlemesinde Kurulun yatırım fonlarının finansal raporlama esaslarına ilişkin düzenlemesinde yer alan hükümler esas alınır.
d) 6 ncı maddenin birinci fıkrasının (ğ) bendi kapsamındaki finansal araçların değerlemesinde, Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunca çıkarılan Türkiye Muhasebe/Finansal Raporlama Standartları esas alınır.
(3) İkinci fıkranın (a) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında, değerleme fiyatının %100’ü esas alınır.
(4) İkinci fıkranın (b) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında, değerleme fiyatının %75’i, Türkiye’de kurulan ve Kurulun sermaye piyasasında derecelendirme faaliyeti ve derecelendirme kuruluşlarına ilişkin düzenlemelerinde belirtilen derecelendirme faaliyetinde bulunmak üzere Kurulca veya Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca yetkilendirilen derecelendirme kuruluşları veya Türkiye’de derecelendirme faaliyetinde bulunması Kurulca veya Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşlarından yatırım yapılabilir seviyeye denk gelen uzun vadeli derecelendirme notu almış ihraççılara ait olanlar için veya bu nota sahip olan finansal araçlar için ise değerleme fiyatının %85’i esas alınır.
(5) İkinci fıkranın (c) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında, gösterge niteliğindeki değerlerin %65’i, Türkiye’de kurulan ve Kurulun sermaye piyasasında derecelendirme faaliyeti ve derecelendirme kuruluşlarına ilişkin düzenlemelerinde belirtilen derecelendirme faaliyetinde bulunmak üzere Kurulca yetkilendirilen derecelendirme kuruluşları veya Türkiye’de derecelendirme faaliyetinde bulunması Kurulca kabul edilen uluslararası derecelendirme kuruluşlarından yatırım yapılabilir seviyeye denk gelen uzun vadeli derecelendirme notu almış ihraççılara ait olanlar için veya bu nota sahip olan finansal araçlar için ise değerleme fiyatının %75’i esas alınır.
(6) İkinci fıkranın (ç) bendi kapsamında değerlemesi yapılan yatırım fonlarının teminatlandırılmasında kullanılacak değerleme fiyatı ilgili kıymetin repoya konu edildiği günde Takasbank’a bildirilen son fiyat olup teminatlandırmada;
a) Para piyasası şemsiye fonuna bağlı fonlar için değerleme fiyatının %95’i;
b) Borçlanma araçları şemsiye fonuna bağlı fonlar ve borçlanma aracı endeksini takip eden borsa yatırım fonları için değerleme fiyatının %90’ı;
c) Hisse senedi şemsiye fonuna bağlı fonlar ve ortaklık payı endeksini takip eden borsa yatırım fonları için değerleme fiyatının %80’i;
ç) Diğer şemsiye fonlara bağlı fonlar ile diğer borsa yatırım fonları (serbest şemsiye fonlara bağlı fonlar hariç) için değerleme fiyatının %85’i;
d) Gayrimenkul ve girişim sermayesi yatırım fonları için değerleme fiyatının %75’i,
esas alınır.
(7) İkinci fıkranın (d) bendi kapsamında değerlemesi yapılan finansal araçların teminatlandırılmasında değerleme fiyatının %100’ü esas alınır.
(8) Repo ve ters repo işlemlerine konu nakit ve teminatın farklı para birimlerinde olması durumunda üçüncü, dördüncü, beşinci, altıncı ve yedinci fıkralarda yer alan teminat oranları %5 daha düşük olmak üzere uygulanır.
(9) Repo ve ters repo işlemlerine konu nakit ve teminatın farklı para birimlerinde olması durumunda, değerlemede işleme konu nakdin para birimi baz alınır ve finansal aracın para birimi bu para birimine çevrilerek değerleme yapılır.
(10) Kurul, repo ve ters repo işlemlerine konu olabilecek finansal aracın tanımına ve özelliğine göre bu maddede belirtilen teminatlandırma oranlarını değiştirmeye yetkilidir.”
MADDE 3 – Aynı Tebliğin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“a) Taraflar arasında, işlemlerin genel esaslarını düzenleyen, Kurulun yatırım hizmet ve faaliyetleri ile yan hizmetlere ilişkin belge ve kayıt düzenine ilişkin düzenlemesi uyarınca bir çerçeve sözleşme yapılması.”
MADDE 4 – Aynı Tebliğin 11 inci maddesine aşağıdaki fıkra eklenmiştir.
“(3) Repo ve ters repoya konu edilen, aracı kurumların kendilerinin veya sermaye, yönetim ve denetimlerine hâkim oldukları bağlı ortaklık, iştirak ve müesseseleri ile aracı kurumların mevduat ve katılım bankaları hariç nitelikli pay sahiplerinin ihraç ettiği finansal araçların tutarı birinci fıkra uyarınca hesaplanan aracı kurum özsermayesinin %10’unu aşamaz.”
MADDE 5 – Bu Tebliğin; 1 inci ve 2 nci maddeleri 1/1/2021 tarihinde, diğer maddeleri 25/1/2021 tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 6 – Bu Tebliğ hükümlerini Sermaye Piyasası Kurulu yürütür.
